Cybersecurity!

Waa habka loo ilaaliyo kombuyuutarrada, shabakaddaha, iyo xogta ka dhanka ah weerarada dhijitaalka ah, musuqmaasuqa, ama xatooyada. Waxay ka koobantahay farsamooyin, habab, iyo tabo looga hortago ama looga jawaabo khataraha ama weerarada ka iman kara kuwa doonaya inay waxyeelleeyaan xogta ama nidaamyada.

Muhiimadda cybersecurity

1.     Ilaalinta macluumaadka qofeed: Dadku waxay ku kaydiyaan xogtooda shakhsiyeed internetka ama shirkado, sidaas darteed waxaa muhiim ah in xogtaas laga ilaaliyo dadka aan oggolaanshaha aan haysan.

2.     Badbaadinta ganacsiyada: Weerarada dhanka internetka (cyberattacks) waxay sababi karaan in shirkado waaweyn lumiyaan xogta muhiimka ah, lacag badan, iyo sumcad.

3.     Hubinta amniga qaranka: Dowladdaha iyo hay’addaha amniga waxay u baahan yihiin inay si weyn u xoojiyaan ilaalinta nidaamyaddooda, si loo xaqiijiyo in macluumaadka qaranka uusan u gelin gacmo khaldan.

4.     Dhiirrigelinta kalsoonida dhijitaalka ah: Marka nidaamyada iyo shabakaddaha internetka la ilaaliyo, dadku waxay dareemaan kalsooni, taas oo dhiirrigelinaysa adeegsiga adeegyada iyo ganacsiga internetka.

Xirfaddaha aasaaska u ah Cybersecurity

1.     Maareynta shabakadaha (Network Security): Waa inaad fahanto sida shabakadaha dhijitaalka ahi u shaqeeyaan iyo sida loo ilaaliyo marka ay timaaddo khataro amni, sida hackers ama weeraro loo yaqaan Denial of Service (DoS).

2.     Weerarka iyo ka-hortagga (Ethical hacking): Ethical hackers waxay isku dayaan inay jabiyaan nidaamyadda si ay u tijaabiyaan amnigooda oo ay uga hortagaan hackers-ka dhabta ah.

3.     Amniga xogta (Data Security): Fahamka hababka sida encryption, oo ah farsamo xogta loo qariyo si aan si fudud loo fahmin.

4.     Barnaamijka amniga ah (Security Software): Adeegsiga barnaamijyadda sida firewalls, antivirus, iyo Intrusion Detection Systems (IDS) si loo ilaaliyo nidaamka.

5.     Gorfaynta khatarta (Risk Analysis): Fahamka hababka lagu ogaanayo khataraha suurtagalka ah iyo sameynta qorshe hawleed lagu xakameynayo weeraradaa.

6.     Xeerarka iyo shuruucda (Compliance and Legal Knowledge): Fahamka sharciyada iyo xeerarka kala duwan ee ku saabsan ilaalinta xogta, gaar ahaan kuwa khuseeya ganacsiga caalamiga ah.

Fursaddaha shaqo ee Cybersecurity

Shaqooyinka Cybersecurity way sii kordhayaan, iyada oo shirkado badan iyo hay’addo dawladeed ay sii kordhinayaan raadinta xirfadlayaal ku takhasusay amniga dhijitaalka ah. Fursadaha shaqo ee ugu caansan waxaa ka mid ah:

1.     Cybersecurity analyst: Khabiir ka shaqeeya baadhitaanka iyo la socodka khataraha amniga.

2.     Ethical Hacker (Penetration Tester): Ka shaqeeya baadhitaanka god-daloolooyinka nidaamka si loo ogaado sida loo hagaajin karo.

3.     Security Consultant: Wuxuu lataliyaa shirkaddaha ku shaqeeya nidaamyada casriga ah amnigooda kombiyuutarrada iyo nidaamyadooda.

4.     Network Security Engineer: Waxay ka shaqeeyaan xoojinta iyo ilaalinta shabakaddaha kombuyuutarka.

5.     Chief Information Security Officer (CISO): Waa shaqsi maamula guud ahaan siyaasaddaha amniga dhijitaalka ee shirkadda.

6.     Incident Responder: Ka shaqeeya ka jawaabista weerarada dhanka kombiyuutarka iyo inay u diyaariyaan shirkaddaha weerarada mustaqbalka.

Mustaqbalka iyo Cybersecurity

1.     Korodhka weerarada dhijitaalka ah: Weerarka dhanka internetka ayaa sii badanaya, taas oo micnaheedu yahay in xirfadlayaasha Cybersecurity ay noqonayaan kuwa aad loogu baahdo oo miisaaniyad badan lagu bixiyo.

2.     Amniga Internetka (IoT Security): Maaddaama aaladdaha ku xidhan internet-ka, sida smartphones, smart homes, iyo wearable technology ay sii badanayaan, waa in la xoojiyo amniga aaladdahaas.

3.     Khatarta ka soo korodhay AI iyo quantum computing: Awoodda AI iyo Quantum Computing waxay abuuri karaan khataro cusub, oo u baahanaya xalal amni oo cusub.

4.     Horumarka teknolojiyadda blockchain: Waxaa jira aragtiyo sheegaya in teknolojiyadda blockchain ay noqon karto hab cusub oo lagu ilaaliyo xogta, gaar ahaan dhaqdhaqaaqa lacagta iyo diiwaanka dadweynaha.

5.     Koboca shaqooyinka cybersecurity: Sida laga soo xigtay xogta suuqa shaqada, baahida loo qabo shaqooyinka cybersecurity ayaa la filayaa inay sii korodho mustaqbalka, maaddaama shirkado badan iyo dowlado ay ku tiirsanaan doonaan ilaalinta nidaamyadooda dhijitaalka ah.

Cybersecurity waa aqoon muhiim ah oo mustaqbalka teknolojiyadda iyo amniga uu ku xidhanyahay. Horumarinta xirfaddaha aasaasiga ah ee Cybersecurity waxay kuu furi karaan fursado badan oo shaqo iyo horumar dhinaca xirfadda ah.

 

 

Guuleyso!    

Xuquuqda Qoraalku, waxa ay u dhowrsantahay #Somalijobs INC.     

Lama ogola idan la'aan (Ogolaansho la’aan) in la qaato. Wixii codsi ah fadlan la xidhiidh [email protected]      

Tixgelin.

--------------------------------------------------    

Lasoo deg APPka Somalijobs (Download Somalijobs APP)    

Android/Samsung: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tiriig.somalijobs    

(IOS/Iphones): https://apps.apple.com/gb/app/somali-jobs/id6443817164